Arquivos do autor: ContraMINAcción

A 37ª Semana Galega da Filosofia abordará a minaria destrutiva

A 37ª Semana Galega da Filosofia terá lugar na cidade de Ponte Vedra do 5 ao 9 de abril de 2021, sob a epígrafe de “Filosofía e Civilización Dixital“. Dentre as palestras programadas, a da tarde do 6 de abril (das 18 às 20 horas) centrará-se no tema “GALIZA (NÃO) É UMA MINA: Extrativismo e engenharia social no contexto da emergência climática”. A sessão correrá da mão de Iolanda Mato, do coletivo Montescola, podendo-se assistir ao vivo ou em-linha. A revista da Semana inclui a seguinte descrição da sessão:

“No atual contexto de emergência climática, as empresas mineiras auto-proclamaram-se atores centrais para o desenvolvimento de energias ‘limpas’ e tecnologias digitais. Assim, a crise climática causada polo extrativismo é o novo pretexto para tentar legitimar social e politicamente uma nova e mais intensa onda extrativa, focalizada agora em metais como o lítio, as terras raras, ou o cobre, dentre outros. Lobby mineiro e algumas administrações públicas converteram o oximorônico “minaria sustentável” em bandeira das campanhas de engenharia social e greenwashing para dar carta de natureza a projetos inviáveis desde o ponto de vista técnico, jurídico e ambiental. Corcoesto, Touro, San Finx e os novos projetos de lítio citam-se como exemplos.
Frente à permissividade e mesmo cumplicidade das administrações, são os movimentos sociais os que estão evidenciando o falso discurso da “sustentabilidade” extrativista enquanto combatem por igual projetos destrutivos e as suas campanhas de engenharia social associadas. Esta comunicação situará os movimentos contemporâneos na história das lutas ambientais contra a minaria na Galiza e analisará os seus desafios atuais, destancando a contínua erosão das normas de proteção ambiental, as dificuldades de acesso à informação e justiça ambientais e os elementos identificáveis dum organizado complexo empresarial-académico-administrativo ao serviço do extrativismo.”

A contaminación polas verteduras da mina de Varilongo supera 325 veces os limiares permitidos

  • Os colectivos de ContraMINAcción alertan de que as analíticas das verteduras de Varilongo evidencian que as concentracións de cadmio, cobre e cinc superan varias veces os máximos legais permitidos. 
  • ContraMINAcción denuncia que estas drenaxes de mina con altas concentracións de metais pesados, algúns cancerixenos como o cadmio, contaminan o río Xallas a través dos regos dos Lagos e da Braña Ancha

O pasado mes de outubro diversas organizacións ecoloxistas da rede ContraMINAcción presentaron denuncias polas evidencias de contaminación en Varilongo (Santa Comba). Unha contaminación causada por metais pesados procedentes da mina subterránea de volframio e estaño en proceso de reactivación pola mineira australiana Rafaella Resources e súa filial Galicia Tin & Tungsten.

Os resultados das analíticas realizadas polo Laboratorio de Medio Ambiente de Galicia confirman as denuncias cursadas en outubro do ano pasado e baseadas nas evidencias visuais de precipitacións de metais pesados na Braña Ancha (visibles mesmodesde as imaxes de satélite). 

Estas análises oficiais evidencian a presenza de niveis alarmantes de metais pesados. Unhas concentracións que superan amplamente os limites máximos que establece a lexislación. Nestas mostras detectaronse altísimas concentracións de cobre, cinc e cadmio. 

ContraMINAcción alerta ademais que o cadmio é unha substancia perigosa prioritaria por tratarse dun elemento canceríxeno.

Segundo o informe do laboratorio as verteduras analizadas proceden do denominado “transversal Carballeira”, unha galería de desaugue das labores subterráneas, e das antigas balsas de decantación utilizadas tanto pola empresa de áridos Canteira da Mina S.L. como para desaugar outras zonas da mina subterránea propiedade da mineira australiana. 

Precismente o “transversal Carballeira”, que desauga os niveis inferiores da mina, é o que  presenta os niveis máis alarmantes. As verteduras procedentes desta galería de desaugue presentan niveis de cadmio que superan 325 veces o máximo legal permitido, os de cobre 145 veces e os de cinc case 100 veces máis.

A rede ContraMINAcción denuncia a gravidade desta contaminación e a inacción das Administracións. As verteduras do transversal van a parar a terreos agrícolas que están sendo gravemente contaminandos, e desde alí descorren ata o rego dos Lagos. Á altura de Guldrís, os niveis no propio cauce superan 31 veces o máximo legal permitido para cadmio, 12 veces os niveis máximos de cobre e 13 veces os de cinc

Esta contaminación é evidente mesmo a 6 km augas abaixo da mina. Logo de que o rego dos Lagos se une ao da Braña Ancha nas proximidades do lugar do Rieiro, a 100 metros da súa confluencia co río Xallas, os niveis de cadmio continúan superando 12.5 veces o máximo legal permitido. Acontece o mesmo para as outras substancias perigosas.

As organizacións que integran a rede ContraMINAcción denuncian a irresponsable inacción de Augas de Galicia. A pesar de que os feitos foron denunciados ante Augas de Galicia en outubro, non consta que se iniciase aínda ningún procedemento sancionador a pesar da gravidade dos mesmos. Augas de Galicia só realizou unha analítica o pasado 4 de novembro, evitando comunicar os resultados aos denunciantes a pesar de térselle solicitado.

As entidades ecoloxistas consideran que Augas de Galicia busca ocultar a súa propia inacción. Denuncian que en 2010 Augas de Galicia outorgou unha autorización de verteduras a empresa Canteira da Mina S.L., pero que omitía nos controis periódicos a obriga de realizar análises de metais pesados: o verdadeiro problema da explotación, pola presenza de sulfuros. 

En decembro, a propia Directora de Augas de Galicia, Teresa Gutiérrez, recoñecía que “Non se asocia ningún impacto a esta masa posto que non hai punto de control de seguimento na mesma”. Desde os colectivos ambientais alertouse a Augas de Galicia que a neglixencia no seu deber de control sería motivo de denuncia ante os indicios de prevaricación ambiental e encubrimento.

Xa desde 2017 numerosos colectivos veñen denunciado ante o departamento de minas da Xunta que a mina de Varilongo ven causando verteduras contaminantes, seguindo denuncias anteriores da Sociedade de Pesca de Santa Comba e da veciñanza da zona. Unha explotación mineira cuns proxectos de explotación e de restauración que foron aprobados en 2011 sen o preceptivo trámite de avaliación de impacto ambiental. 

Precisamente a ausencia do trámite de avaliación ambiental permitiu que saíran adiante sen incluír calquera medida para o tratamento das drenaxes de mina con altas concentracións de metais pesados antes de verterse ao medio. Todo isto a pesar de que os enxeñeiros de minas da propia Xunta alertaran tanto en setembro de 2008 como en agosto de 2009 que o proxecto debía someterse a unha avaliación de impacto ambiental por tratarse dunha explotación con presenza de sulfuros e que, por tanto, é susceptible de xerar drenaxes de mina con metais pesados en disolución. 

As denuncias realizadas motivaron a apertura dun procedemento no Comité de Cumprimento da Convención de Aarhus na ONU e outro na Comisión de Peticións do Parlamento Europeo para investigar as irregularidades. Actualmente séguense ademais diversas actuacións xudiciais por denuncias cursadas pola Fiscalía.

Éxito de convocatoria na concentración contra a minaría destrutiva na Serra do Suído

A concentración do sábado reclamaba a caducidade do dereito mineiro Alberta I. O acto reivindicativo realizouse na fronteira entre os concellos de Beariz (Ourense) e A Lama  Pontevedra) e mobilizou a preto de 50 persoas dos concellos afectados.A concentración pola caducidade do Dereito Mineiro Alberta I realizouse o pasado sábado, día 13 de marzo, na Portela da Cruz (A Lama – Beariz) e foi considerada como un “éxito” pola Plataforma SOS Suído-Seixo, que convocou o acto reivindicativo.

Tras o apoio amosado en redes por diferentes organizacións e colectivos, e tendo en conta o actual contexto de crise sanitaria polo SARS-CoV-2, a convocatoria conseguiu reunir a preto de 50 persoas chegadas na súa maioría dos municipios directamente afectados polo Dereito Mineiro: A Lama, Beariz, Avión, Cerdedo-Cotobade e Forcarei. Con todo, entre as e os asistentes contábanse tamén persoas chegadas doutros puntos da comunidade que quixeron amosar o seu compromiso co patrimonio natural e cultural galego, ameazado pola sombra da megaminaría.

“Con este tipo de actos queremos amosar que a nosa loita segue viva” – indicaron representantes do movemento antimineiro – “Animamos á xente a que presente as súas solicitudes pola caducidade de Alberta I, un dereito mineiro que non fai máis que ameazar o grande potencial ambiental, social e económico que teñen as serras do Suído e do Seixo para
a súa veciñanza”.

O dereito mineiro Alberta I tentou ser explotado recentemente pola empresa Recursos Minerales de Galicia S.A., filial do grupo empresarial SAMCA. A Xunta de Galicia denegou entón a Concesión de Explotación ante o informe negativo da Confederación Hidrográfica Miño-Sil pola máis que probable afección aos cursos de auga da zona.

Iluminados contra un proxecto sen garantías

No mes de febreiro de 2020, soubemos das conclusións dunha DIA negativa que anulaba o proxecto da mina a ceo aberto nos concellos de Touro e O Pino e que concluía:

“A reactivación da actividade mineira prevista vai supoñer unha nova presión sobre os sistemas fluviais e as augas subterráneas, sen que se garanta que non se vaia a producir un novo impacto negativo sobre o ciclo hídrico e sen que conste na formulación actual da avaliación practicada a necesaria conformidade da unidade competente en materia de planificación hidrolóxica do Organismo de Bacía.

 Na situación actual, o proxecto non dá resposta completa ás medidas de xestión a adoptar en caso de escenario accidental e, incluso, as medidas de prevención e xestión da continxencia parecen limitarse a xustificar que o suceso non se producirá. Por conseguinte, en caso de materializarse un escenario de risco, non se pode garantir que a actuación proxectada non produza unha grave afección aos valores naturais da zona nin un prexuízo á integridade da Zona de Especial Conservación, en diante ZEC, “Sistema fluvial Ulla-Deza”.

Unhas conclusións breves para tres anos de resposta social, informes técnicos negativos e centos de organizacións sociais e locais que arremeteron con contundencia contra o que era máis que evidente. Unhas conclusións que resumen 3 anos de traballo contra  un proxecto sen garantías, que soubemos ver nun mes de exposición pública que nos deron para poder presentar alegacións, e sen embargo a administración dilatou e estirou sen explicación durante 4 anos hasta o día de hoxe.

A pesares das evidencias, tivemos que agardar até hoxe,  máis dun ano dende a DIA Negativa,  a que a Dirección Xeral de Planificación enerxética e Recursos Naturais, vía nota en prensa, dera a coñecer a súa decisión de comunicar a Resolución negativa do proxecto á mercantil Cobre San Rafael SL.

Unha resolución que aínda descoñecemos en que termos se expresa, pois ningunha das organizacións e persoas que figuramos na causa como interesadas e/ou afectadas fomos informados nin nos foi aínda remitida, polo que agardamos que se nos poida facer chegar o antes posible sen ter que vernos forzadas a reclamala administrativamente.

Como xa é de costume que nos obriguen a reclamar o que por dereito nos pertence, queremos lembrar  as  declaracións do anterior Director Xeral de Enerxía Minas o señor Ángel Bernardo Tahoces ás persoas da Platafoma contra a mina de Touro, comprometéndose a comunicar a todas as persoas recoñecidas como parte interesada ou afectada a Resolución definitiva no momento en que se producira.  O señor Tahoces foi relevado do seu cargo, mais agardemos que a súa sucesora sí poida cumprir con aquela promesa.

Lembremos que de non ser pola resposta social e cidadá este proxecto e tantos outros de similares características – Santa Comba, San Fins, Monte Nema, Serra Suido, Iribio, Terra Chá, Mesía-Frades, …- son susceptíbeis de aprobación sen ningún tipo de supervisión, nin comprobación, con todas as catastróficas, terríbeis, calamitosas repercusións e ausencia de garantías que implican para o medio natural, cultural, como así quedou demostrado no caso do proxecto da mina de Touro.

Lembremos que resulta esencial que as administracións deben permitir que a cidadanía e as organizacións ambientais, sociais, veciñais, …  teñan dereito ao acceso á información pública en tempo e forma que lles permita defenderse e defender os seus medios de vida e o medio natural e cultural que habitan, en defensa tamén dos seus recursos económicos para vivir, non solo as multinacionais.

Neste proxecto quedou en evidencia a mercantil promotora e tamén a administración.

O Tribunal Superior ratifica dúas sentenzas contra os proxectos mineiros de ERIMSA na Terra Chá

O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) vén de confirmar dúas sentenzas contrarias aos proxectos de extracción de seixo na Terra Chá por parte de Explotaciones de Rocas Industriales y Minerales SA (Erimsa). Estas sentenzas foron ditadas en apelación polo TSXG despois de que, en xaneiro de 2020, o Xulgado do Contencioso-Administrativo nº 1 de Lugo ditase sentenzas desestimatorias ás pretensións de Erimsa.

As pretensións de Erimsa con estes litixios fronte ao Concello de Cospeito buscaban a reactivación dun procedemento iniciado en 2008 e, polo tanto, caducado, para obter autorización para a súa actividade en territorio cospeitense. Porén, esta empresa con capital chinés e domicilio en Noruega, non subsanara deficiencias tan relevantes como a falta de informes sectoriais favorábeis por parte de diversos departamentos da Xunta de Galicia. Entre outros argumentos, as sentenzas din que é incuestionábel que o expediente de autorización autonómica previa rematou nunha resolución firme desestimatoria. Sentenza que, polo demais, lle impón as costas á empresa mineira.

TRES LUSTROS DE LOITA E DERROTAS PARA ERIMSA NA TERRA CHÁ

Estas sentenzas contrarias súmanse ás ditadas no ano 2016, onde se lle denegaba a licenza municipal para as concesións Alicia e Karles, en Castro de Rei e Cospeito, previa denegación da autorización autonómica.

Cómpre lembrar que Erimsa obtivo as concesións mineiras Karles, Alicia e A Pastoriza a finais do ano 2006 para extraer seixo en diversos municipios chairegos. Estas concesións afectan case 6.000 hectáreas de alto valor agronómico nos concellos de Vilalba, Abadín, Riotorto, Cospeito, A Pastoriza e Castro de Rei. No ano 2008, Erimsa solicitou as licenzas de actividade, xurdindo unha forte oposición veciñal e dos governos municipais. A raíz deste rexeitamento, formouse a Comisión de Asociacións contra as Minas na Terra Chá, cuxo obxectivo foi manter informada a veciñanza sobre as consecuencias da explotación mineira e iniciar unha loita que, case quince anos despois, segue desenvolvéndose nos tribunais con estas sentenzas.

Nestes anos, dende a Comision contra as Minas na Terra Chá, solicitamos reiteradamente á Xunta a declaración de caducidade das concesións mineiras. Porén, a día de hoxe seguen en vigor dun xeito totalmente irregular. Por iso, dende a Comisión de Asociacións contra as Minas na Terra Chá celebramos esta nova victoria xudicial e agardamos que a Xunta declare definitivamente a caducidade das concecións para rematar con este pesadelo.

ContraMINAcción adere a Janeiro Marrom

A Rede ContraMINAcción vem de adeir a “Janeiro Marrom“, uma campanha para lembrar o crime da Vale em Brumadinho, Brasil, e alertar sobre a mineração que mata e assombra pessoas, destrói comunidades e ecossistemas, vidas, fauna, flora, paisagem, qualidade do ar e solo, nascentes, aquíferos e rios e, de forma implacável, avança sobre territórios inviabilizando outras formas de viver, viola direitos e faz uso das mais diversas estratégias para deixar refém a população.

No dia 25/01/2021 se completam 2 anos do crime da Vale em Brumadinho. Um crime que permanece na impunidade mesmo tendo a Vale (e todos os envolvidos) assassinado 272 seres humanos e causado graves impactos socioambientais ao longo do rio Paraopeba.

São 2 anos com a Vale e seus aliados violando direitos, descumprindo deveres, ameaçando, causando sofrimento e não realizando a devida reparação a pessoas e meio ambiente em Brumadinho e ao longo do rastro dos rejeitos da sua atividade irresponsável e criminosa. 2 anos de “terrorismo de barragens” em outros territórios, com a expulsão pela Vale de comunidades inteiras e construção de “obras emergenciais” que não fazem o menor sentido a não ser para a ampliação e continuidade dos complexos minerários da Vale.

ContraMINAcción, neste janeiro marrom, não só se solidariza com as comunidades afetadas pela mineração contaminante no Brasil e noutros lugares do mundo, mas aproveita para lembrar os desastres passados e presentes na Galiza: desde a popuição continuada em Touro, San Finx ou Santa Comba como as catástrofes mineiras do último século: o desastre da mina de cobre “Piquito” de 1955, afectando gravemente o rio Júvia e ria de Ferrol; o colapso da presa da Mina da Trigueira, en Lalín, en 1959, levando por diante tres pontes na parroquia de Zobra; o desastre da presa de resíduos de San Finx de 1960, afetando gravemente a ria de Muros e Noia; ou o mais recente desastre mineiro de Monte Neme em 2014.

A mineração, mesmo com a pandemia, continuou e acelerou suas práticas de assombrar pessoas, colocar seus trabalhadores em risco, destruir comunidades e biomas, vidas, fauna, flora, paisagens, qualidade do ar e solo, nascentes, aquíferos e rios e, de forma implacável, avançar sobre territórios inviabilizando outras formas de viver, violando direitos e fazendo uso das mais diversas estratégias para deixar refém a população.

Não podemos nos calar!

O SLG denuncia o obstrucionismo da Xunta para acceder a informes sobre o impacto da minaría na Reserva da Biosfera Terras do Miño

Dende o Órgano Reitor lémbranlle ás autoridades autonómicas que calquera proxecto mineiro no territorio protexido precisa o informe previo da Reserva da Biosfera

O Consello Científico do Programa Persoa e Biosfera (MaB) da Unesco evidenciou a falta de colaboración por parte da Xunta á hora de achegar documentación solicitada para coñecer a situación actual de diversos proxectos mineiros na área xeográfica da Reserva da Biosfera Terras do Miño (RBTM). Por iso, na súa xuntanza do 18 de novembro de 2020, o Consello Científico do Programa MaB da Unesco decidiu transmitirlle ao Consello Reitor da RBTM a necesidade de recompilar información en poder da Xunta de Galicia sobre:

  1. Situación actual dos proxectos, confirmando a súa caducidade ou vixencia.
  2. De estar vixente, información sobre o ámbito xeográfico e posibles afeccións sobre as distintas unidades da Reserva da Biosfera.
  3. Indicar que procedementos de avaliación ambiental se realizaron ou están en curso.
  4. Indicar as medidas que se estableceron para asegurar a integridade das áreas núcleo da Reserva da Biosfera.

Cómpre lembrar que foi en 2013 cando, a proposta do Sindicato Labrego Galego no Órgano de Participación, se lle solicitou ao Consello Científico do Programa MaB da Unesco ese informe para avaliar o impacto das actividades mineiras no territorio da Reserva da Biosfera Terras do Miño. Polo tanto, levamos sete anos agardando por unha avaliación que no se pode realizar porque a Xunta de Galicia non achega a documentación solicitada.

A raíz disto, na sesión do Órgano de Participación do 17 de decembro 2019, decidiu solicitárselle de novo ao Consello Científico do Comité Español do Programa MaB da Unesco a realización do informe. Esta decisión tomouse, de novo, tras unha petición realizada polo Sindicato Labrego.

Nas  acta desa xuntanza de 2019, lémbrase que “debido á preocupación que se tiña neste Órgano pola posible afección ao patrimonio natural desta Reserva, celebrouse unha reunión extraordinaria do Órgano Reitor o 24 de setembro de 2013 na que se acordaron dous puntos: por unha parte, solicitar ao Consello Científico do Comité Español do Programa Persoa e Biosfera (MaB) que realizase unha avaliación científica e obxectiva das posibles repercusións que este proxecto (refírese a Lago II nos concellos de A Fonsagrada, Baleira, Baralla e Becerreá) podía ter sobre o estado de conservación dos valores ambientais e culturais da Reserva de Biosfera Terras do Miño; e por outra parte, tamén solicitabamos que o Consello Científico (que está representado en Galicia polo doutor Pablo Ramil do Ibader), informase aos organismos autonómicos que, tendo en conta a nova lexislación de avaliación ambiental, debería pedir informe á Reserva da Biosfera nos procedementos de proxectos mineiros, redes eléctricas, etc. que poidan afectar a este territorio”.

Na acta da sesión recóllese tamén que “ademais da afección que pode ter o proxecto mineiro Lago II nos concellos de A Fonsagrada, Baleira, Baralla e Becerreá (non todos están na Reserva da Biosfera), existen outros proxectos mineiros que estaban en tramitación no ano 2014, e o Sindicato Labrego Galego tamén o comentou na reunión do Órgano de Participación dese ano, e son os proxectos Alicia, Karles e Pastoriza, que afectarían aos concellos de Castro de Rei, A Pastoriza, Abadín, Cospeito, Vilalba e Riotorto”.

A representante do SLG no Órgano de Participación, Margarida Prieto, lembrou que “dende o ano 2006 hai un conflito moi importante cos concellos (aquí hai algúns representantes municipais que saben deste tema) e ten habido moitos contenciosos. Na actualidade, por exemplo, están de novo moi activos na Pastoriza coas licenzas. Houbo varias sentenzas desestimatorias polas licenzas urbanísticas e neste momento están intentando de novo sacalas adiante.”

Premio da Universidade da ONU para un espectáculo de monicreques sobre os impactos da minaria

A xurado do Instituto para o Estudo Avanzado da Sustentabilidade da Universidade das Nacións Unidas voltou a escoller este ano un proxecto do Centro de Saberes para a Sustentabilidade para outorgar un dos seus galardóns de “Proxecto Insignia Extraordinario” (Outstanding Flagship Project) na 9ª edición dos seus Premios RCE para proxectos innovadores de educación para o desenvolvemento sustentábel.

Se o ano pasado a instititución galega recibía este galardón, que recoñece as mellores iniciativas pedagóxicas a nivel mundial no ámbito da sustentabilidade, polo libro infantil “A mina contamina”, o documentario “San Finx 1960” e dúas unidades didácticas asociadas que explicaban os impactos da minaría de xeito comprensíbel para todos os públicos, este ano a Universidade da ONU decidiu distinguir un espectáculo de monicreques basado no proxecto anterior.

O Centro de Saberes para a Sustentabilidade deciciu producir e tornar público o vídeo do espectáculo a raíz da situación causada pola COVID, que imposibilitou a xira dos monicreques polo país que estaba a ser preparada. Deste modo, ofrécese de xeito gratuito xunto co libro infantil, unidades didácticas e documentario para que familias, centros e colectivos de todo tipo poidan utilizalos para entender mellor as consecuencias ambientais e sociais da minaría, en particular a contaminación por metais pesados.

Este ano, a iniciativa galega foi un dos 9 proxectos de todo o mundo que alcanzaron a máxima categoría de “Proxecto Insignia Extraordinario”, reservado para as propostas máis innovadoras e mellor fundamentadas desde o punto de vista pedagóxico e científico. “A mina cotamina” xa despertou interese noutros lugares do mundo, con iniciativas e solicitudes para traducir os materiais para o inglés, castellano e serbo-bosnio-croata.

Participaron na elaboración deste proxecto do Centro de Saberes para a Sustentabilidade, a Fundação Montescola, a produtora cultural Axóuxere, o grupo Barahúnda e a Asociación Bubela de Abuín, contando ademais coa colaboración do Concello de Rianxo, a Rede ContraMINAcción, a Guerilla Foundation e a Plataforma PLADEMAR.

O Tribunal Supremo chumba a licenza urbanística da mina que ameaza a Cova Eirós

  • ContraMINAcción denuncia como, nada máis gañar firmeza a sentenza, a empresa aumentou de xeito frenético o ritmo da explotación, poñendo en risco o patrimonio
  • Pídese non demorar máis a inclusión de Cova Eirós no conxunto de Patrimonio da Humanidade da UNESCO que conforman 18 covas con arte rupestre do norte peninsular

O Tribunal Supremo acaba de facer pública a sentenza pola que se anula definitivamente a licenza urbanística ilegal coa que o Concello de Triacastela tentou legalizar a explotación de caliza que Cementos Cosmos, filial da multinacional Votorantim, explota directamente encima da Cova Eirós, exemplo único e sen igual da pintura rupestre na Galiza.

A licenza fora recorrida inicialmente pola Associação Sócio-Cultural O Iríbio co apoio da asesoría xurídica do Sindicato Labrego Galego, ambas as dúas entidades integrantes da Rede ContraMINAcción, que xa conseguiran a súa anulación nos xulgados do contencioso-administrativo, fallo confirmado a principios deste ano polo Tribunal Superior de Xustiza da Galiza e que agora gañou firmeza coa inadmisión do recurso de casación que o Concello de Triacastela e Cosmos presentaran ante o Supremo.

A explotación de Cosmos é paradigma da minaría destrutiva, encontrándose dentro da contorna de protección e da contorna de amortecemento do Ben de Interese Cultural (BIC) Cova Eirós, finalmente declarado como tal en 2019 logo de anos de atrancos e coa asistencia da ASC O Iríbio, que tamén solicitou, xunto con outros colectivos, que fose declarada Patrimonio da Humanidade da UNESCO, como 19ª cova do grupo conformado pola Cova de Altamira e outras manifestacións da Arte Rupestre Paleolítico do Norte peninsular, en Cantabria, Asturias e País Basco. A súa exclusión, a xuízo da rede, é totalmente arbitraria e interesada.

Como noutros casos xa denunciados pola rede ContraMINAcción, a explotación de Cosmos non foi sometida ao trámite de avaliación de impacto ambiental cando se reclasificou como explotación mineira de “recursos C”, a pesar de tratarse dunha explotación a ceo aberto con afectación á rede Natura 2000, ao Camiño de Santiago e un BIC único. Esta omisión, e as súas consecuencias para o patrimonio natural e cultural, trascende o ámbito meramente administrativo con evidentes implicacións penais que están sendo obxecto das correspondentes accións para deslindar responsabilidades.

Os colectivos integrantes da rede ContraMINAcción demandan á Xunta a paralización inmediata da actividade mineira, precisamente intensificada nas últimas semanas logo da firmeza da sentenza, e que se proceda a adoptar medidas urxentes para salvagardar a integridade de Cova Eirós, BIC cuxa candidatura ao Patrimonio da Humanidade da UNESCO debería ser promovida polas Administracións. Ante a imposibilidade de continuar coa mina, consideran que a Xunta debe obrigar á empresa a presentar un plan de clausura e abandono que garanta a restauración inmediata de todas as zonas degradadas, independentemente das sancións administrativas e penais que poidan corresponder.

Finalmente, desde ContraMINAcción considéranse vergoñentas as tentativas de lavado de cara de Cosmos que tamén durante as últimas semanas vén facendo a Cámara Oficial Mineira de Galicia, chegando a afirmar que o de Triacastela é un dos “ejemplos de buenas prácticas” afirmando que a “empresa Cementos Cosmos es la encargada de la protección de la Cova de Eirós“. É especialmente penoso, indican, que a Xunta invista diñeiro nestas campañas de manipulación en lugar de destinalo á protección efectiva de elementos únicos do noso patrimonio cultural como é Cova Eirós.

O Parlamento Federal Alemán investiga a mina de Varilongo

  • O Secretario de Estado do Ministerio da Economía alemán tivo que negar a implicación coa mina de Santa Comba ante unha pregunta da deputada Eva Schreiber (DIE LINKE)
  • A empresa mentiu aos accionistas dicindo que dispuña dunha liña oficial de crédito de 11 millóns de euros do Goberno Federal Alemán
  • A actividade mineira pretende levarse a cabo sen a preceptiva avaliación de impacto ambiental, o que tamén foi denunciado por ContraMINAcción ante o Parlamento Alemán

A mina de estaño e volframio de Varilongo, em Santa Comba, volta a causar polémica, desta vez no Parlamento Federal Alemán, onde foi obxecto de varias preguntas na súa sesión de 4 de novembro, logo de que a rede galega “ContraMINAcción” e a plataforma “BerXallas-Minaría Destrutiva Non” achegaran información detallada á deputada Eva Schreiber do partido da Esquerda (DIE LINKE).

Eva Schreiber xa presentara en outubro unha pregunta escrita dirixida ao Ministero de Economía pola axuda económica que supostamente tería prometo o Goberno Federal Alemán para a reactivación desta mina, que carece de avaliación de impacto ambiental e que aínda así reanudou este mes a súa actividade logo de abandonarse en 1986.

A resposta do Secretário de Estado de Política Económica, Industrial e Comercio Exterior, Ulrich Nussbaum, á deputada de DIE LINKE, deixou en evidencia como a empresa australiana viña mentindo sistematicamente aos medios de comunicación e accionistas, afirmando que xa tiña recibido financiamento público alemán ademais de ter asegurada a “pre-aprobación” dunha garantía de crédito de 11 millóns de euros do Goberno da Alemaña, o que foi negado frontalmente polo Goberno Federal.

Esta resposta levantou as alarmas sobre como a actual concesionaria, Galicia Tin & Tungsten, ligada a un holding opaco con sede no paraíso fiscal das Illas Virxes Británicas e conectada co administrador que levou á anterior concesionaria á quebra, pretendía dar credibilidade a un proxecto con graves impactos ambientais e de duvidosa legalidade cun apoio público alemán inexistente.

No pleno do 4 de novembro formuláronse dúas novas preguntas para saber que medidas tiña pensado adoptar o Goberno Federal ante a conducta da concesionaria da mina de Santa Comba e ata que punto a empresa xestora do programa de créditos podería ter responsabilidades ao producirense este tipo de afirmacións sen contar coa aprobación dos ministerios implicados. Nas súas respostas o Goberno federal indicou que vai entrar en contacto con Rafaella Resources Ltd. para pedirlle que deixe de facer este tipo de afirmacións e que as elimine das súas páxinas web.

O programa UFK esixe estrictos requisitos de avaliación ambiental para todos os proxectos financiados, o que motivou que ContraMINAcción e a recentemente creada plataforma BerXallas-Minaría Destrutiva Non achegaran ao Parlamento Alemán información evidenciando que o proxecto mineiro aprobado en 2011 debía terse sometido a avaliación de impacto ambiental, trámite que o departamento de minas dirixido por Ángel Bernardo Tahoces tentou evitar a toda costa, e dos danos ambientais que está a causar debido á drenaxes ácidas de mina provocadas polos sulfuros.

Denuncias por danos ambientais

Desde a rede ContraMINAcción e a plataforma BerXallas denúnciase a cobertura que a Xunta está dando ao entramado empresarial detrás dos proxectos do antigo Grupo Mineiro Santa Comba, tanto o de reconversión da antiga mina de estaño e volframio nunha nova mina a ceo aberto carecendo de Declaración de Impacto Ambiental, como do proxecto de EuroBattery Minerals para unha nova mina a ceo aberto de cobre, cobalto e niquel na zona de Castriz e Salgueiras. A Xunta consentiu no último ano que se fixera máis de 1 km de sondeos ilegais en Castriz, sabendo que se estaban levando a cabo; mentres que leva tentando tapar desde 2017 a contaminación por metais pesados que a mina de Barilongo causa sobre o Xallas, e que xa se denunciou ante o Comité da Convención de Aarhus nas Nacións Unidas. Polo mesmo motivo, formulouse xa unha pregunta escrita e unha petición de iniciativa popular no Parlamento Europeo.

Todo isto levou a que nas últimas semanas diversos colectivos da rede ContraMINAcción (Asociación Petón do Lobo, Verdegaia, Sindicato Labrego Galego, Ecoloxistas en Acción, Senda Nova, …) co apoio dos colectivos locais da plataforma BerXallas presentaran varias denuncias pola intensificación das verteduras contaminantes, tanto administrativas como penais, ante o SEPRONA e a propia Fiscalía. Por iso, desde a rede e os seus coletivos esíxese á Xunta de Galicia que ordene a paralización inmediata do baleirado das plantas da mina que levan inundadas e acumulando metais pesados desde fai máis de 30 anos.

Os mesmos colectivos e plataformas denuncian o estado de abandono das antigas balsas de residuos mineiros que ocupan case 10 hectáreas de terreno ao sur da explotación, emplazadas directamente sobre o rego da Braña Ancha, afluente do río Xallas. Estas balsas de residuos foron deixadas fóra do proxecto de explotación e plan de restauración aprobados en 2011 prescindindo do trámite de avaliación de impacto ambiental, a pesar da existencia de informes de funcionarios que avisaban que era un trámite imprescindible por tratarse dunha mina susceptible de causar drenaxes ácidas e contaminación por metais pesados. Neste caso, a responsabilidade recae tamén sobre Augas de Galicia, que ven permitindo os vertidos con altas concentracións de metais pesados a pesar de ser coñecedora da situación.

Anexos

Anexo 1: Preguntas sobre a mina de Barilongo (Santa Comba) no Bundestag

1. Welche Informationen liegen der Bundesregierung über eine beschlossene UFK-Förderung oder sonstige finanzielle Förderung für das australische Bergbauunternehmen Rafaella Resources Limited oder seine alleinige Tochtergesellschaft Galicia Tin & Tungsten S.L. zwecks Zinn- und Wolfram-Bergbaus in Santa Comba in Galicien (Spanien) bzw. über ein diesbezüglich laufendes Verfahren zur Genehmigung einer UFK-Förderung oder sonstigen finanziellen Förderung vor?

Tradución: Que información ten o goberno federal sobre a decisión dunha axuda de crédito UFK ou outro apoio financeiro para a empresa mineira australiana Rafaella Resources Limited ou a súa filial Galicia Tin & Tungsten S.L. para a extracción de estaño e volframio en Santa Comba en Galicia (España) ou da existencia dun procedemento en curso para a aprobación do financiamento UFK ou doutro tipo de apoio financeiro?

2. Wie erklärt sich die Bundesregierung, dass die Rafaella Ressources Ltd. öffentlich behauptet die Unterstützung der Bundesregierung in Form einer Vorabzusage zu einer UFK-Garantie zu haben (Interview mit dem Managing Director Steven Turner https://youtu.be/LDKXelWFTS8 (ab Minute 2:20); https://smallcaps.com.au/rafaella-resources-acquire-historic-underground-open-pit-tungsten-tin-operation-spain/ ; https://smallcaps.com.au/rafaella-resources-acquire-historic-underground-open-pit-tungsten-tin-operation-spain/ ) obwohl die Bundesregierung in Ihrer Antwort auf die schriftliche Frage Nr. 39 der Drucksache 19/23605 feststellt, dass keine diesbezügliche Anfrage vorliege; und falls die Behauptung der Rafaella Ressources Ltd nicht stimmt, welche Schritte gedenkt die Bundesregierung zu unternehmen?

Tradución: Como explica o Goberno Federal que Rafaella Ressources Ltd. Afirme publicamente que conta co apoio do goberno federal mediante a aprobación preliminar dunha axuda de crédito UFK (entrevista co Director Executivo Steven Turne https://youtu.be/LDKXelWFTS8 (desde minuto 2:20); https://smallcaps.com. au/rafaella-resources-acquire-historic-underground-open-pit-tungsten-tin-operation-spain/ ; https://smallcaps.com.au/rafaella-resources-acquire-historic-underground-open-pit-tungsten -tin-operation-spain/ ) mentres que o Goberno Federal indica na súa resposta á pregunta escrita n.º 39 do diario 19/23605 que non existía ningunha solicitude; e no caso de que a afirmación de Rafaella Resources Ltd. sexa incorrecta, que medidas vai tomar o goberno federal?

3. Inwiefern ist der Bundesregierung bekannt, ob es Kontakt zwischen der Euler Hermes Aktiengesellschaft, den Mandataren des Bundes, und der Rafaella Resources Ltd. oder seiner alleinige Tochtergesellschaft Galicia Tin & Tungsten S.L über eine UFK-Garantie gegeben hat und inwiefern ist es möglich, dass die Euler Hermes Aktien Aktiengesellschaft bereits eine solche Vorab-Zusage gegeben hat, ohne dass die Bundesregierung hiervon weiß?

Tradución: Ata que punto ten coñecemento o Goberno Federal sobre se existe algún contacto entre Euler Hermes Aktiengesellschaft, como mandatarios federais, e Rafaella Resources Ltd. ou a súa filial Galicia Tin & Tungsten S.L en relación á concesión dunha garantía UFK e ata que punto é posible que Euler Hermes Aktiengesellschaft teña dado tal pre-aprobación sen que o gobernó federal teña coñecemento diso?

Anexo 2: Manifestacións públicas da empresa sobre un suposto financiamento alemán

  • “The project enjoys considerable industry support, having received an offer from HC Starck for the offtake of tungsten concentrate, a pre-approved German government funding guarantee (subject to a positive feasibility study) and logistical and offtake support from Transamine Trading, the world’s oldest independent commodity trader.” [LIGAZÓN]
  • “Rafaella is planning on bringing back the former mine and has support from the German Government. The German Government has already given money to the company, to assist with developing Santa Comba.” [LIGAZÓN]
  • “HC Stark also went to export credit agency Euler Hermes Aktiengesellschaft, which provides government-backed guarantees for projects that supply raw materials into Germany, and secured pre-approval for up to €11m ($17.6m) in development funding for the project.” [LIGAZÓN]
  • “Rafaella has an offtake agreement from leading German tungsten refiner H.C. Starck and an associated offer of 100% project debt financing from the German government, subject to completion of a positive feasibility study including a mineral reserve of at least 7kt contained WO3.” “The backing of H.C. Starck and the German government is a boon for Santa Comba, with a number of other projects under development still requiring offtake and financing agreements.” [LIGAZÓN]
  • The German government has committed to provide €11 million of debt financing as part of a scheme to secure supplies to Germany. Rafaella signed an offtake agreement with Germany’s HC Stark Tungsten; the German government funding is administered by Eula Hermes.” [LIGAZÓN]